Laten we beginnen met vast te stellen dat er niet zoiets bestaat als dé Italiaanse keuken. Italië is immers een erg lang land — van de Alpen tot aan de punt van de laars is het zo’n 1.200 kilometer. Daardoor bestaat er heel wat regionale variatie in gebruiken en gerechten.
Neem bijvoorbeeld de twee grootste eilanden, Sicilië en Sardinië. Die hebben elk hun eigen unieke culinaire tradities ontwikkeld door de jaren heen. En vanwege die behoorlijke lengtes kent Italië ook verschillende microklimaten, wat weer zorgt voor een gevarieerd aanbod aan lokale worsten, kazen en wijnen.
Door z’n gecentraliseerde ligging heeft Italië bovendien invloeden uit noord en zuid in zich opgenomen. Zo proef je in de Siciliaanse keuken Arabische trekjes zoals ingelegde groenten en kruidenrijke vleesgerechten. Terwijl in het noordelijke Triëst nog steeds de klassieke goulash van Oostenrijk-Hongarije op het menu staat.
De bewogen geschiedenis van de diverse regio’s en gewesten heeft duidelijk haar stempel gedrukt op de regionale keukens in Italië. Deze keuken is dan ook in essentie een zeer lokaal gegroeide aangelegenheid, gevoed door eeuwenoude recepten en ambachtelijke bereidingswijzen.
Maar ondanks die regionale verschillen, zijn er ook een aantal bindende, typisch Italiaanse elementen te ontdekken.
Ten eerste is enkel de allerbeste kwaliteit goed genoeg. Italianen gaan met volle toewijding en liefde voor het ingrediënt. Geen moeite of hogere prijs is te veel om bij de meest gerenommeerde lokale boer, bakker of producent in te kopen. Daardoor is Italië bezaaid met gespecialiseerde familiebedrijfjes die oude, ambachtelijke methodes in ere houden.
Het tweede kenmerk is de eenvoud van de gerechten. Die eenvoud draagt bij aan de grote populariteit van de Italiaanse keuken wereldwijd. Veel klassieke pasta’s, stoofschotels en voorgerechten ontwikkelden zich doorheen de eeuwen in de keukens van gewone mensen, niet door chef-koks. Ze bestaan vaak uit slechts een paar hoofdingrediënten zonder al te ingewikkelde sauzen of kruiderijen. Zo kunnen de pure, natuurlijke smaken maximaal tot hun recht komen.
Ten derde zijn Italianen echte seizoensgebonden koks. Ze koken met respect voor regionale tradities en lokale ingrediënten uit de eigen streek. Denk aan verse groenten, kruiden, vissoorten of vlees dat overal net even anders smaakt door bodemverschillen en het micro-klimaat.
Dan is er natuurlijk ook die typisch Italiaanse levensgenieter-mentaliteit als het op eten en drinken aankomt. Een dagelijkse viering van de zintuigen met familie, vrienden of gezellig op een restaurantje. Zonder haast rustig samen van meerdere gangen genieten.
Hoe ziet een typische Italiaanse maaltijd eruit?
Een typische Italiaanse maaltijd bestaat uit meerdere gangen. Het begint vaak met antipasti ofwel aperitiefhapjes als voorgerecht. Daarna volgt een primo piatto, de eerste gang bestaande uit pasta, risotto, soep of gnocchi. Vervolgens komt de secondo piatto, het hoofdgerecht met vlees, vis of gevogelte, vaak geserveerd met een bijgerecht van aardappelen of groenten. Tot slot zijn er de dolci of nagerechten.
Een volledig menu met al deze gangen komt echter vooral voor bij bijzondere gelegenheden. Voor een gewone lunch volstaat vaak enkel een primo piatto. En bij een doorsnee diner krijg je meestal een primo gevolgd door een secondo, eventueel aangevuld met een dolce.
De bekendste antipasti zijn ongetwijfeld Insalata caprese (mozzarella, tomaat, basilicum en olijfolie), prosciutto e melone (gedroogde ham met meloen) en bruschette (geroosterd brood met daarover knoflook gewreven met tomaat, basilicum en olijfolie). In Noord-Italië is men ook fan van bresaola (gedroogd rundsvlees, geserveerd met rucola en geschaafde parmezaan). Een carpaccio van vlees of groenten behoort ook altijd tot de mogelijkheden. Typische antipasti in centraal-Italië zijn crostini met kippenleverpastei (crostini di fegatini) en gemarineerde artisjokharten. Gemarineerde ansjovis en gefrituurde calamari zijn favorieten in het zuiden van het land.
Pasta in allerlei vormen als spaghetti, ravioli en lasagne zijn de klassiekers onder de primi, evenals risottogerechten en soepen als minestrone, en gnocchi.
De secondi bestaan vaak uit vleesgerechten als ossobuco, saltimbocca en vitello tonnato, of visschotels. Met aardappels of groenten erbij.
Als bekendste dolci gelden het wereldberoemde tiramisu, Italiaans ijs (gelato) en Siciliaanse lekkernijen als cannoli en cassata.
Voorraadkast
Welke ingrediënten hebben Italianen zoal in hun voorraadkast zitten?
- Extra vergine olijfolie
Olijfolie is dé hoeksteen van de Italiaanse keuken. Ze wordt gebruikt om te koken, in dressings of gewoon puur om salades te dresseren en gerechten af te maken. En als je echt Italiaans wil doen: gewoon met lekker brood in combinatie met wat extra zoutvlokken. Om je vingers bij af te likken! - Tomaten in blik en tomatenpuree
Tomaten zijn een belangrijk ingrediënt in veel Italiaanse gerechten, van pastasauzen tot soepen en stoofschotels. Een aantal blikken in je voorraadkast is een must. Zo kan je op ieder moment snel en gemakkelijk een smakelijke Italiaanse maaltijd klaarmaken. We hebben een aantal soorten in ons assortiment: bio gepelde tomaten en kerstomaten, handgepelde tomaten met basilicum. - Pasta
Leg een voorraad aan van verschillende pastavormen, zoals spaghetti, orecchiette, tubetti, casarecce, linguine, bucatini,…Hiermee verzeker je je van de basis voor veel Italiaanse gerechten. - Risotto-rijst
Arborio, Carnaroli, Vialone Nano en Baldo rijst allemaal geschikte keuzes voor het maken van risotto. Arborio is misschien wel de bekendste en Carnaroli wordt vaak beschouwd als de ‘koning van de risottorijst’.
Ze verschillen in korrelgrootte, zetmeelgehalte en textuur. Arborio is overal verkrijgbaar en produceert een romige risotto, terwijl Carnaroli wordt gewaardeerd om zijn kwaliteit en stevige textuur. Vialone Nano biedt een balans tussen romigheid en stevigheid. Baldo biedt dan weer een iets stevigere textuur met duidelijke korrels. De keuze van welke rijst je voor je risotto kiest, hangt vaak vooral af van je persoonlijke voorkeur en de gewenste textuur van de risotto. - Granen en peulvruchten
Granen zoals farro en gerst enerzijds en peulvruchten zoals linzen, borlotti-bonen, kikkererwten en cannellinibonen zijn hoofdbestanddelen van de Italiaanse keuken. Ze worden gebruikt in soepen, salades en bijgerechten. - Balsamicoazijn en rodewijnazijn
- Gedroogde oregano, basilicum, tijm en rozemarijn zijn de meest gebruikte kruiden in de Italiaanse keuken.
- Parmezaanse kaas, Pecorino Romano en mozzarella
- Verse knoflook en uien
- Ansjovis
- Kappertjes en olijven
De Italiaanse keuken is een van de meest gewaardeerde keukens ter wereld — wij behoren ook tot de fanclub 😊 🇮🇹
Afbeelding via Freepik
